Uważam, że skuteczność jest symbolem XXI w., więc w tym artykule dzielę się z Tobą siedmioma wnioskami, które płyną z moich doświadczeń przy szachownicy – zarówno tej turniejowej, jak i życiowej – oraz z analiz genialnych szachowych arcymistrzów na czele z Garrim Kasparowem i Anatolijem Karpowem.
Dlaczego warto myśleć strategicznie?
Niezależnie od tego, jaką dziedziną się zajmujemy, sukces wymaga posługiwania się mądrą strategią. To dzięki niej wiemy, do jakich dalekosiężnych celów dążymy, a jednocześnie potrafimy dobierać skuteczne taktyki potrzebne w działaniu na co dzień. Strateg zawsze zaczyna od celu znajdującego się w odległej przyszłości i wypracowuje poszczególne posunięcia, cofając się ku teraźniejszości.
Każdy z nas chce wygrywać – w życiu prywatnym i zawodowym; dziś i jutro; w Polsce i za granicą. Dlatego w tym artykule przygotowałem dla Ciebie siedem lekcji szachowych, które możesz wykorzystać w życiu i biznesie już dziś.
1. Kluczowa jest świadomość
Kluczem do stworzenia i rozwoju strategii, która zapewni nam sukces, jest świadomość własnych silnych i słabych stron. Właśnie dlatego, że każdy człowiek jest inny, nie istnieje coś takiego jak „jedna-złota-strategia-na-wszystko”. Do sukcesu możemy dojść różnymi drogami.
Różnią się one stylem – np. odważny Garriego Kasparowa vs. zachowawczy Anatolija Karpowa. Pierwszy jest podatny na ryzyko, ale zwiększa szansę na szybszy efekt; przy drugim pracujemy na sukces dłużej, ale minimalizujemy zagrożenia.
Jednak – niezależnie od obranej drogi – szansę na osiągnięcie sukcesu najbardziej zwiększy opracowanie strategii, która będzie maksymalizować wykorzystanie naszych mocnych stron. Dlatego podstawą jej opracowania jest właśnie świadomość samego siebie – m.in. naszych cech charakteru, talentów i rozwiniętych kompetencji.
2. Opanuj strach przed porażką
Często zdarza się, że ludzie nie podejmują decyzji, ponieważ mają nadzieję, że sytuacja „sama się rozwiąże”. Świat nie stoi w miejscu i nie poczeka na Twój wybór, tylko dokona go za Ciebie. Czasem „samorozwiązanie” okaże się dla nas korzystne, istnieje jednak duża szansa, że będzie odwrotnie. Jednocześnie – nie podejmując aktywnie decyzji – obniżamy własne poczucie skuteczności.
A dlaczego jest ono ważne? Gdy mamy poczucie wysokiej skuteczności, czujemy, że mamy wpływ na własne życie, na nasze otoczenie, przez co chętniej i właśnie skuteczniej stawiamy czoła wyzwaniom. A im częściej widzimy pozytywne efekty naszych działań, tym bardziej wierzymy, że jesteśmy… skuteczni. I koło się zamyka.
Warto również pamiętać, że porażki są nieuniknione, natomiast możemy (i powinniśmy) je analizować i dzięki temu wyciągać wnioski na przyszłość.
Dlatego bierz sprawy w swoje ręce i nie bój się odpowiedzialności za własne wybory. W końcu jak powiedział Jacek Walkiewicz: „grzechem byłoby nie uczestniczyć w swoim życiu”.
3. Konsekwencje będą zawsze
Każda decyzja, każde wydarzenie, każda chwila w naszym życiu niesie ze sobą jakieś konsekwencje. A ponieważ w języku polskim to słowo jest nacechowane lekko negatywnie (zwłaszcza gdy mówimy o ich „wyciąganiu”), to warto pamiętać o tym, że konsekwencje mogą być także pozytywne.
Dlatego moim zdaniem warto wykształcić w sobie umiejętność myślenia scenariuszowego. W tym celu pomocne mogą być chociażby pytania kartezjańskie:
- Co się stanie, jeśli to zrobię?
- Co się nie stanie, jeśli to zrobię?
- Co się stanie, jeśli tego nie zrobię?
- Co się nie stanie, jeśli tego nie zrobię?
Szerzej napisałem o tej metodzie w jednym z wcześniejszych artykułów: Potęga zadawania odpowiednich pytań i jak przełożyć ją z szachów do biznesu.
4. Czasu nie da się zaoszczędzić
86 400 – taką kwotę, której walutą są sekundy, ma do wydania każdy z nas, każdego dnia. Na co wydajesz swoje?
Wytrawny szachista wie, że od początku partii musi odpowiednio zarządzać dostępnym czasem. Wiele szans przychodzi i przemija bezpowrotnie – dlatego często warto działać szybko i skutecznie. Nie zmienia to faktu, że jednocześnie ważnym elementem strategicznego myślenia jest przeznaczanie czasu na analizę przeszłych zdarzeń, naszych decyzji itp.
Zachowanie tej równowagi nie jest proste, jednak jest to kompetencja, której z powodzeniem można się nauczyć. Jednym z narzędzi, które możesz w tym celu wykorzystać, jest macierz Eisenhowera, o której więcej napisałem w artykule dotyczącym delegowania zadań.
Pamiętaj – czasu nie można zaoszczędzić. Nie możesz go schować na trudniejsze czasy albo oddać na lokatę w banku. Musisz go wydać codziennie i w wysokości dokładnie 86 400 sekund. Dlatego uważam, że umiejętność skutecznego zarządzania sobą w czasie jest niesamowicie ważnym i przydatnym atutem.
5. Pamiętaj o detalach
W szachach wszystko ma znaczenie. Wszystkie bierki (figury i pionki) tworzą razem większą, harmonijną całość. Są duzi i mali, mocniejsi i słabsi – każdy ma szansę odegrać kluczową rolę. Idąc do celu i realizując obraną strategię, należy pamiętać też o znaczeniu detali, ponieważ mikroelementy wpływają na makroobraz.
Wątek detali poruszyliśmy z Leszkiem Badurowiczem – ekspertem psychologii gier umysłowych – podczas rozmowy będącej częścią mojej książki:
Jeżeli mamy wyrównaną konkurencję, to o wyniku zawsze decydują detale. Każdy element – zarządzanie kapitałem, kontrola emocji, budowanie odpowiedniej mentalności i pewności siebie, planowanie, skupienie – ma znaczenie. Nie można pominąć też profesjonalnego podejścia do własnej kariery: dbałości o odpowiednią dietę, ćwiczenia, suplementację, zdrowy sen, odpoczynek. Nie ma magicznych rozwiązań i drogi na skróty. By osiągnąć sukces w tych dziedzinach, trzeba się skupić na wszystkim.
Z innymi fragmentami mojego wywiadu z Leszkiem – dotyczącymi głównie tematu odporności psychicznej – możesz się zapoznać w tym artykule.
6. Kieruj się swoim „dlaczego?”
W życiu nie będziemy ciągle wygrywać, więc dobrze jest przygotować się na moment, gdy motywacja – która pozwala wystartować – się skończy. Pytanie „dlaczego?” jest bardziej związane z determinacją, która pomaga nam wytrwać. Jeśli będziemy je sobie zadawać wielokrotnie i nie poprzestaniemy na pierwszych oczywistych odpowiedziach, nasze ugruntowane „dlaczego?” będzie jak magnes, który w chwilach słabości czy porażki będzie nas nadal przyciągać do celu.
Innym sposobem na wykorzystanie tego pytania jest metoda 5 Why, która pozwala na dotarcie do sedna jakiegoś problemu. Jej twórcą jest Sakichi Toyoda, natomiast słynna stała się dzięki wprowadzeniu jej do Toyota Production System przez Taiichi Ohno.
Jak widzisz, „dlaczego?” to pytanie wielowymiarowe, dlatego warto z niego korzystać zarówno, gdy chcemy dotrzeć do naszych wewnętrznych zasobów czy odwołać się do wartości, jak i rozwiązywać problemy zewnętrzne.
7. Zauważaj schematy
W szachach raczej próżno szukać dwóch takich samych partii (wyjątkiem są pułapki i tzw. szybkie remisy w debiucie). Jednocześnie stanowią one uniwersalny model podejmowania decyzji, ponieważ w królewskiej grze kryteria sukcesu i klęski są ściśle określone.
Podobnie w życiu – choć liczba możliwych zdarzeń i dokonywanych przez nas wyborów jest nieograniczona, to warto korzystać z lekcji, które przyniosła nam poprzednia „życiowa rozgrywka”. Dlaczego? Ponieważ w naszym świecie są obecne różnego rodzaju schematy, które warto dostrzegać. Przykładowo ludzie działają w zgodzie ze swoimi nawykami (często nieuświadomionymi), a z produktami wiąże się pojęcie ich cyklu życia.
W takim razie – co możemy analizować, żeby te schematy zauważać? W biznesie spotykamy się z danymi ilościowymi i jakościowymi. O ich zaletach i wadach (między innymi) napisałem w artykule: W jaki sposób analizować w biznesie, żeby tworzyć strategie na solidnych fundamentach.
Pamiętaj, że i w życiu prywatnym, i biznesowym, czy tego chcesz, czy nie – grasz w grę. Pytanie brzmi: na czyich warunkach? Naucz się zauważać schematy, żeby móc wykorzystywać już istniejące albo nawet tworzyć własne.
Podsumowanie
Mam nadzieję, że powyższe wskazówki będą dla Ciebie inspiracją i wdrożysz je – skutecznie – do swojego życia. Zapamiętaj, że strategiczne myślenie opiera się m.in. na:
- świadomości naszych mocnych i słabych stron oraz wzmacnianiu tych pierwszych;
- poczuciu własnej skuteczności dzięki wyciąganiu wniosków z porażek;
- wykorzystaniu myślenia scenariuszowego – w odniesieniu do negatywnych, ale i pozytywnych efektów działań;
- mądrym zarządzaniu sobą w czasie, którego częścią jest odpowiednie delegowanie zadań;
- podejściu holistycznym, zwracającym jednak uwagę na detale, które mają znaczący wpływ na efekty, zwłaszcza na poziomie mistrzowskim;
- nawyku zadawania sobie pytania „dlaczego?” w różnych kontekstach życia;
- zauważaniu i efektywnym wykorzystywaniu schematów, które są obecne i w nas, i w świecie zewnętrznym.
Uważasz, że moje wskazówki i narzędzia, z których korzystam, są efektywne i warto je wdrażać do swojego życia i biznesu? Znajdziesz ich jeszcze więcej w mojej bestsellerowej książce, która jest obecnie dostępna w zaktualizowanej wersji II wydania. Więcej dowiesz się pod tym linkiem lub klikając w przycisk poniżej.
